Wij zijn de verandering

Emancipator brengt niet alleen een vernieuwend perspectief – mannenemancipatie als essentiële bijdrage aan gendergelijkheid – maar ook een vernieuwende manier van werken. We willen niet alleen werken aan een verandering die later, elders, buiten onszelf plaats zou moeten vinden, maar die verandering in het hier en nu laten bestaan. Wij zijn de verandering.

De ‘gewone’, als vanzelfsprekend beschouwde manier van werken in organisaties en in de hele samenleving is patriarchaal. Wat als “professioneel” (samen)werken wordt beschouwd is veel hoofd, ratio, doen, resultaat- en doelgericht, competititief, individueel – en meer van zulke kenmerken die traditioneel “mannelijk” worden genoemd, die maatschappelijk hoger worden gewaardeerd dan kenmerken of eigenschappen die traditioneel “vrouwelijk” worden genoemd: emotie, zijn, proces- en mensgericht, verbindend, faciliterend, luisterend, samen, intuïtief. En die patriarchale, “mannelijke” normen, zitten natuurlijk niet alleen in mannen: die zitten in iedereen, in structuren, normen, verwachtingen over wie en wat “professioneel” is, in organisaties en de hele samenleving.

Wij geloven dat we niet het patriarchaat kunnen ontmantelen als we blijven (samen)werken op die patriarchale manier, en niet mannelijkheid kunnen transformeren als we blijven werken op een “mannelijke” manier. The master’s tools will never dismantle the master’s house, zoals Audre Lorde schreef. Een van de kernwaarden van onze organisatie, centraal in wie we zijn en hoe we werken, is een andere, in essentie anti-patriarchale, regeneratieve, wat we noemen gendertransformatieve, manier van samenwerken, geïnspireerd op een aanpak genaamd Genuine Contact.

Genuine contact

Genuine contact gaat er vanuit dat mensen het beste met elkaar kunnen samenwerken, en daarmee dat teams en organisaties het beste kunnen functioneren, als zij dat doen als gehele mensen. En dat mensen dierbaar en waardevol zijn als gehele mensen. Als iedereen alles kan meebrengen wat ze zijn, ook en juist alles dat vaak als “niet professioneel” wordt beschouwd om met collega’s te delen, voelen zij zich meer verbonden met elkaar en zijn ook hun professionele resultaten beter.

Iedereen is meer dan hun gedachtes, ratio, woorden. Iedereen heeft gevoelens, emoties, ervaringen, verschillende vormen van intelligentie en van weten, en al die dingen zijn een belangrijk onderdeel van wie we zijn. En als we niet bewust en expliciet ruimte maken voor al die niet-rationele (niet “professionele”) kanten van ons mens-zijn dan blijven ze onder de oppervlakte aanwezig, en verstoren ze wat we proberen te doen. Hoe harder we ze negeren en wegduwen, hoe meer ze in de weg zitten. En het is niet alleen niet mogelijk, maar ook niet wenselijk om die kant van mensen zo weg te duwen, want we kunnen beter samenwerken als daar wel ruimte voor is.

Samenwerken als hele mens

In onze manier van werken maken we dus bewust ruimte voor onze hele menselijkheid. Dat geven we op verschillende manieren vorm.

In onze interne samenwerking in het team:

• We zoeken naar een horizontale structuur die ieders bijdrage waardeert, die erkent dat iedereen andere ervaringen, talenten, perspectieven en dus inzichten heeft, en die die diversiteit gebruikt voor betere samenwerking en betere resultaten
• We maken ruimte voor emotionele diepgang en persoonlijke ontwikkeling. Genuine contact is een holistische benadering die ook erkent dat er meer in ons leven is dan ons werk, en zorgt onze hele mens gevoed en geïnspireerd wordt.
• We richten kantoor fijn in, met bijvoorbeeld een comfortabele bank, en we vragen je om je schoenen uit te doen.
• We beginnen vergaderingen altijd met een checkin: de vraag hoe jij – jouw hele mens, niet alleen je hoofd maar inclusief lijf en behoeftes en verlangens en teleurstellingen en al die dingen waarvan je misschien geleerd hebt dat dat niet ‘professioneel’ is om met collega’s te delen – er op dit moment bij zit.

In workshops en trainingen, events en bijeenkomsten:

• We zetten geen talking heads op een podium, want ons verhaal voor sociale verandering kan alleen bij mensen landen als het aansluit bij hun persoonlijke beleving en als mensen zelf de verandering ervaren. We zenden zo min mogelijk en laten mensen vooral zelf ervaren in verschillende werkvormen.

In vergaderingen of sessies: 

• We hebben veel aandacht voor het proces, meer dan voor het doel of beoogde resultaat. En we weten dat we, juist door aandacht te besteden aan het proces, betere resultaten bereiken.
• We gebruiken verschillende werkvormen en wisselen plenair werk af met duo’s of kleine groepen.
• We zitten liever niet aan een tafel maar meestal in een kring.
• We nemen signalen van deelnemers serieus – als er iemand is die naar de wc moet of behoefte heeft aan pauze, dan geldt dat meestal voor meer mensen.

Zo doen we ons best om goed voor onszelf, voor elkaar en voor het proces te zorgen – en dan zorgt het resultaat voor zichzelf, leert ons de genuine contact-methode. Als mensen met hun hele persoon welkom zijn in een bijeenkomst dan zorgt dat voor betere resultaten.

Oprecht contact

Genuine contact gaat ook over oprecht contact maken met elkaar, en de benadering gaat ervan uit dat mensen alleen met elkaar in oprecht contact kunnen komen als zij eerst met zichzelf in oprecht contact zijn. Genuine contact gaat daarmee ook over persoonlijke ontwikkeling, zelfreflectie, voor sommige mensen gaat het over spiritualiteit. Bij MenEngage Alliance, het wereldwijde netwerk van organisaties die met mannen werken aan gendergelijkheid, heet dat “inner work for social change”. Werk aan persoonlijke ontwikkeling is niet alleen persoonlijk, goed voor onszelf, het is essentieel voor sociale verandering en revolutionair, juist omdat het in essentie anti-patriarchaal is. We zijn zelf immers ook deel van wat er moet veranderen: er is geen harde scheidslijn tussen onszelf en de grote boze buitenwereld, want wij leven in die wereld en kunnen niet anders dan er onderdeel van zijn. Iedereen, en juist mensen die als man zijn gesocialiseerd, heeft werk te doen om geïnternaliseerde patriarchale patronen en verwachtingen te ontleren. Voor sociale verandering zullen we ook, eerst en tegelijkertijd, onszelf moeten veranderen.

Juist hierin is het persoonlijke politiek en het politieke persoonlijk. Dat kan voelen als navelstaarderij terwijl de wereld in brand staat, maar juist in deze wereld is het een radicale politieke keuze om zacht te zijn, niet te schreeuwen maar te fluisteren, en met aandacht naar elkaar te luisteren.

Het proces is ook het resultaat: we kunnen niet vanuit hoofd en strijd en hardheid werken aan een sociale verandering met als doel meer empathie, hart, vrede en zachtheid. Omdat een proces van strijd nooit zal resulteren in zachtheid, én omdat het nooit “klaar” zal zijn, in ieder geval niet tijdens onze levens. De betere wereld die we willen komt er alleen als wij die creëren, bestaat alleen op de plekken waar wij die creëren, en dat moeten we dus in het hier en nu doen. Wij willen de organisatie zijn die we willen zien in de wereld; wij zijn de verandering, door ons bestaan willen we ons mens-zijn en ons samenzijn vieren.

Die holistische benadering van mensen en organisaties is ook essentieel voor de problemen waar we aan werken. We gaan niet ‘even’ met simpele ingrepen een oplossing vinden voor genderongelijkheid of het patriarchaat. Het gaat niet genoeg zijn om te zorgen dat vrouwen een ‘gelijke’ plek krijgen in het bestaande systeem. Sterker nog: de versimpeling van “even het glazen plafond doorbreken”, vrouwen ‘fiksen’, quota instellen en dan is het opgelost, is ook een rechtlijnige, cosmetische, patriarchale benadering van een complex, systemisch probleem. Er is een grote, sociale transformatie nodig die alle onderdrukkende systemen vanuit de kern verandert.

De holististische, procesgerichte benadering gebaseerd op genuine contact is dus een essentiële pilaar in wie we zijn, naast onze inhoudelijke focus op mannenemancipatie. Je zou kunnen zeggen vorm en inhoud, maar voor ons zijn die twee eigenlijk niet van elkaar te onderscheiden: geen mannenemancipatie zonder genuine contact. Geen radicale, gendertransformatieve systeemverandering als we dat niet op een radicale, menselijke manier, samen doen. We werken aan radicale gelijkwaardigheid, vanuit radicale liefde.

Het werkt

En we weten dat het werkt, dat die benadering ons uniek maakt en zorgt voor resultaten. We horen terug van collega’s bij partnerorganisaties dat ze onze werkvormen waarderen, dat het zo fijn is dat er een bank in ons kantoor staat, we horen bijna altijd van oud-medewerkers of dat wat ze het meest bij ons hebben gewaardeerd of van ons zullen meenemen die checkin is. En we merken ook dat onze mensen, als ze op vreemd grondgebied zijn en ineens moeten vergaderen met mensen die geen checkin doen (“niet professioneel!”), geen pauze houden, de hele dag enkel vanuit het hoofd werken, daar niet meer aan gewend zijn en er zelfs erg ongelukkig van worden. In genuine contact leren we om onderscheid te maken tussen life nourishing en life depleting manieren van werken: we willen niet meer meedoen als we voelen dat het niet goed voor is voor ons, in onze hele menselijkheid.

Door dit voor te leven, alleen al door te laten zien dat er een alternatief is, geloven we dat we kunnen bijdragen aan zowel persoonlijke als systemische transformatie.

Lees ook deze blog post (2023) over procesfacilitatie als feministische practice.

Accountability

Echt bijdragen aan de oplossing en niet willen reproduceren waar we juist tegen zijn gaat meer praktisch ook over accountability. Op deze pagina geven we een beeld van de dilemma’s en valkuilen in het werken met mannen en jongens aan gendergelijkheid en sociale rechtvaardigheid, van de uitgangspunten en principes waaraan we ons committeren, onze tekortkomingen daarin en onze overwegingen daarover.

Bij accountability hoort ook dat we onze verantwoordelijkheid nemen voor en aanspreekbaar zijn op wangedrag, of als je vindt dat we ons op welke manier dan ook niet (hebben) gedragen in overeenstemming met onze principes. Als je daarover iets kwijt wil moedigen we je aan om contact met ons op te nemen via het formulier onderaan deze pagina.

Genuine contact in jouw organisatie: ons aanbod

Meer weten over genuine contact, hoe we dat in de praktijk doen, of hoe het in jouw organisatie of team kan bijdragen aan fijner werken en betere resultaten? Hoe organisatieverandering kan bijdragen aan de oplossing voor allerlei maatschappelijke problemen?

We ontwikkelen een aanbod voor organisaties en teams rond verschillende onderdelen en thema’s binnen genuine contact – neem contact op: info@emancipator.nl.