Harm Jagerman: “Emancipatie is geen ‘vrouwending’”

Over emancipatie is heel veel geschreven. Ook ik heb er in het verleden veel over geschreven. Er valt genoeg over te schrijven. Bijvoorbeeld over waarom emancipatie geen ‘vrouwending’ is.

Rituele begrafenis

Samen met de term pappadag zou vrouwending een rituele begrafenis mogen krijgen. Datzelfde geldt voor oppassen, wanneer je dat als vader gebruikt en het gaat over je eigen kinderen. De woorden keren telkens weer terug. Dit keer focus ik me graag even de koppeling tussen emancipatie en vrouwending.

Vanuit een achtergestelde positie jezelf of de groep waar je toe behoort naar een betere positie brengen. Dat is in het kort eigenlijk waar het om gaat bij emancipatie. We zijn gemakkelijk en kiezen er vaak voor om emancipatie zo te noemen wanneer het gaat om gelijke rechten voor vrouw en man. Dan wordt vergeten dat er ook zoiets is als emancipatie van homoseksuelen. Strikt genomen zou je dus moeten spreken van de emancipatie van de vrouw. Of gewoon vrouwenemancipatie.

Welke naam je er ook voor wilt gebruiken, het is geen modeverschijnsel. Het is geen hype of een trend. De wens van vrouwen om als gelijkwaardig beschouwd te worden is er al bijzonder lang. Zelfs na de successen in de vorige eeuw, is er nog steeds de wens om als volwaardig te worden gezien op alle fronten.

Er is in de vorige eeuw al zoveel bereikt. Denk aan het stemrecht voor vrouwen of de gelijke behandeling in het onderwijs. Daar is hard voor gevochten. De sleutel tot het nemen van de beslissingen hierover lag bij de mannen. Zij regeerden, zij beslisten. Nu onze volksvertegenwoordiging, gemeenteraden en andere bestuursorganen ook vrouwelijke vertegenwoordigers kennen is het niet zo dat de sleutel afgenomen is van de mannen. De mannen spelen nog steeds een belangrijke rol. Je kunt de vraag stellen waarom dit nog steeds zo is.

Het antwoord erop is simpel. Voor een groot deel hebben mannen het nog steeds voor het zeggen. Omdat ze nog steeds veel invloed hebben, maakt dit de emancipatie dus geen vrouwending. Je kunt de vraag stellen of dit goed is of niet.

Is het goed dat er een groep mannen beslist (uiteindelijk) of er meer gedaan zal gaan worden aan de positie van de vrouw? Tot nu toe kennen we allemaal de verkeerde voorbeelden. Solliciteert een vrouw naar een functie, dan moet er toch echt gekeken worden naar de kwaliteiten. Solliciteert een man voor een functie, dan hoor je daar weinig meer over. Werkgevers komen er nog steeds mee weg om vrouwen minder te betalen dan hun mannelijke collega’s in gelijkwaardige functies. Dat deze groep uiteindelijk zal moeten beslissen over de toekomst van de emancipatie van de vrouw stemt weinig hoopvol.

Vanuit de politiek zou je een stevig signaal mogen verwachten. Bijvoorbeeld door het te verbieden om vrouwen een lager salaris te geven. Hardere maatregelen als het gaat om de hoeveelheid vrouwen in bepaalde functies. Men werkt hier allemaal heel erg hard aan, maar soms heb ik echt het idee dat het nog niet snel genoeg gaat.

Dochter

Als vader van een dochter vertel ik haar ieder jaar op Internationale Vrouwendag waar het om gaat. Dat meisjes en vrouwen dezelfde kansen zouden moeten krijgen. Geduldig leg ik haar uit dat er veel kansen voor haar weggelegd zijn. Dat er zelfs in ons land nog genoeg kansen door haar niet gepakt kunnen worden, omdat ze een meisje is of, later, omdat ze een vrouw is.

Deze gesprekjes op of rond Internationale Vrouwendag hebben we nu al een paar jaar. Iedere keer is haar reactie bijzonder fel. Ze stelt me de vraag, bijna beschuldigend, waarom dat zo moet zijn. Waarom heeft zij soms niet dezelfde rechten? Ook stelt ze de vraag waarom het voor meisjes en vrouwen in sommige andere landen nog erger is. Waarom meisjes niet naar school mogen of waarom ze sommige dingen niet mogen doen. Maakt dit mijn dochter wereldwijs of te wijs voor haar leeftijd? Met haar negen jaar denkt ze veel te weten, zoals ieder kind. Toch weet ze niet alles. Ze begrijpt niet waarom mannen soms zo kunnen doen. Ben ik heel eerlijk, dan weet ik dat zelf eigenlijk ook niet. Is het macht? Is het een kwestie van angst?

In Nederland kunnen bepaalde zaken soms heel snel geregeld worden. Dat is geweldig. Gaat het om vrouwenemancipatie, dan lijkt het er soms op dat de raderen voorzien worden van te veel olie. De olie wordt stroperig en de raderen gaan steeds langzamer draaien.

Niet gebonden

Emancipatie van de vrouw is niet gebonden aan alleen de vrouw zelf. De mannen moeten gaan inzien dat er zaken te veranderen zijn en moeten veranderen. Gelijkheid begint met de realisatie van beide kanten dat er iets is dat gelijk getrokken moet worden. Zover lijkt het nog niet te zijn. Vandaar dat ik het een goed idee vind om aan de slag te gaan als ambassadeur voor Emancipator. Met als doel om mijn visie met anderen te delen. Ook doe ik dit om te leren van anderen.

Kunnen we alvast een afspraak maken voor het ritueel begraven van pappadag en vrouwending? Ik wil er wel wat woorden over vertellen, als grafrede.