Drie dingen die mannen vandaag kunnen doen om geweld tegen vrouwen te stoppen

Geweld tegen vrouwen is een groot probleem. Rutgers berekende dat meer dan een op de vijf vrouwen in Nederland seks tegen de wil heeft meegemaakt. Meer dan de helft van de vrouwen maakte dit mee als je zoenen en aanraken tegen de wil meeneemt.

Mannen zijn oververtegenwoordigd als pleger. Om deze reden hebben mannen een cruciale rol in het voorkomen van intimidatie, verkrachting en andere vormen van geweld tegen vrouwen. Een kanttekening: ook mannen kunnen slachtoffer van (seksueel) geweld worden. Een op de twintig mannen maakte bijvoorbeeld seks tegen de wil mee.

Natuurlijk: geweld voorkom je als man in eerste instantie door zelf niet over grenzen te gaan. Toch lost deze houding niet alle geweld op. Geweld is namelijk niet eenduidig en vindt vaak sluipend plaats. Wat voor de een als een leuke grap, een vriendschappelijke aanraking of een logische voortzetting van de avond voelt, kan voor de ander intimiderend, grensoverschrijdend of gewelddadig zijn.

Als man kun je meer doen om ervoor te zorgen dat vrouwen zich gehoord, veilig en als een gelijke behandeld voelen. Op 17 januari kwamen Emancipator, Movisie, Doetank PEER, Rutgers en andere organisaties samen om deze onderwerpen te bespreken in het kader van de White Ribbon Campagne. Hieruit kwamen de volgende acties die je als man vandaag al kunt toepassen.

 

1. Check of je inschatting klopt

Mensen vinden vaak dat ze weinig informatie nodig hebben om in te schatten wat de ander denkt of wenst. Generalisaties werken deze schijnzekerheid in de hand. Bijvoorbeeld: “Een vrouw op eerste date met een man wil waarschijnlijk dat hij de rekening betaalt.” Of: “Een mannelijke leraar voelt zich niet snel thuis in het onderwijs, omgeven door vrouwelijke collega’s. Een vrouwelijke leraar voelt zich daar wel thuis.” En: “We hebben al gezoend en zijn naar mijn huis gegaan dus de ander wil vast ook meer.”

Generaliseren is overzichtelijk, maar resulteert ook te vaak in een verkeerde inschatting, soms met pijnlijke gevolgen. Check daarom of je inschatting klopt. Praat erover en wees nieuwsgierig naar de werkelijke wensen en ideeën van de ander.

Checken of je inschatting klopt kan zo klinken: “Vond je mijn grap leuk of eigenlijk ongepast?” Of: “Mag ik je een knuffel geven?” Of in een restaurant: “Wil je de rekening splitten, zelf betalen of wil je dat ik betaal?” En, later op de avond: “Vind jij het ook een leuk idee om seks met elkaar te hebben?” Minder direct kan natuurlijk ook: “Wat kan je goed zoenen! Zullen we wat verder gaan?”

Vind je deze vragen te ongemakkelijk? Lees actie 2.

 

2. Accepteer het ongemak

Je bent meestal niet gewend grenzen aan te geven en als iemand het wel doet voelt dat als een afwijzing. Op de een of andere manier vind je dat je perfect aan moet voelen wat iemand wil. Ongemakkelijke vragen horen daar niet bij.

Hoewel je wilt dat communicatie vlekkeloos verloopt, gebeurt dat vaak niet. Per ongeluk doe je wel eens iets wat een ander niet wil. Logisch, want we voeren veel te weinig gesprekken over wensen en hebben daar dus weinig ervaring in. Niet gek dat het checken van verwachtingen daarom ongemak oplevert.

Is dat erg? Welnee. Fouten maken mag, volgende keer beter. Het ongemak dat je voelt als je een te directe vraag stelt hoeft je daarom niet in de weg zitten. Zie het als een teken dat je aan het leren bent en er steeds beter in wordt.

 

3. Stel de vraag: ben je oké?

Ok, jij als man kunt dus je best doen om de grens van de ander te checken, en het ongemak dat daarbij hoort te accepteren. Maar er is meer dat je kunt doen: je kunt ook ingrijpen als je ziet dat een iemand een vrouw (of man) lastigvalt. En ook hier kan onze snelle inschatting van wat de ander wil je inschatting in de weg zitten. Iedereen heeft een andere grens: niet elke vrouw vindt het vervelend als een man in haar billen knijpt en niet elke vrouw zit erop te wachten om door een man gered te worden.

Richt je in eerste instantie niet op de (mogelijke) pleger maar op de vrouw die het overkomt. De campagne ‘Ben je oké?’ zet mensen er bijvoorbeeld toe aan om op een neutrale manier te informeren of er inderdaad sprake is van ongewenst seksueel gedrag. Op die manier biedt je iemand in nood je hulp aan, zonder direct te oordelen over de intentie van de ander. Het doel van de Ben je oké campagne is dat iedereen een fijne tijd heeft tijdens het uitgaan, door een beetje op elkaar te letten. Een extra vraag die je kan stellen is of zij wil dat je hem aanspreekt op zijn gedrag.

Geweld tegen vrouwen is een groot probleem. Elke man kan er wat aan doen, of het nou thuis, op werk, met vrienden of op straat is. Check of je verwachtingen kloppen en wees nieuwsgierig naar de wensen van de ander. Soms gaat dat gepaard met ongemak, maar de vraag is of dat nou zo erg is. Ongemak betekent namelijk dat je je best doet om een ander niet verdrietig, angstig of boos te maken. Vraag of iemand oké is, als je denkt dat die persoon wordt lastiggevallen. En vraag of die persoon hulp nodig heeft.

 

Steven de Grauw is interventiemedewerker en trainer bij Rutgers, kenniscentrum seksualiteit. Hij ontwikkelt voor Rutgers lesmateriaal, trainingen en campagnes met als doel om geweld tegen mensen vanwege hun sekse, genderidentiteit of hun genderexpressie te voorkomen. Op dit moment werkt hij samen met Atria aan de alliantie Act4Respect.