Blog 14. Willy van Berlo en Steven de Grauw: Een vrolijke benadering van een fundamenteel probleem
Dit is blog 14 in de White Ribbon-blogmarathon. Ook meebloggen tegen geweld tegen vrouwen? Kijk hier.
In deze dagen van activisme gaat het om geweld tegen vrouwen. We kleuren de wereld oranje om aandacht te vragen voor een probleem dat wereldwijd nog steeds onacceptabele vormen aanneemt. Minister van Engelshoven deed op maandag 25 november de aftrap in Utrecht. Met een druk op een grote rode knop verlichtte ze, samen met burgemeester Jan van Zanen en mensenrechtenambassadeur Bahia Tahzib-Lie het stadhuis, met de uitspraak dat geweld tegen vrouwen te vaak voorkomt en ’we doen er te weinig aan’. De vraag is wat we kunnen doen om geweld tegen vrouwen effectief te bestrijden.
Stereotiepe normen
We weten dat er niet één strategie is om dit te doen, maar dat er meerdere nodig zijn. We moeten ons niet alleen op gedragsverandering van individuen richten, maar ook op opvattingen en normen die gangbaar zijn in de maatschappij. Het gaat niet zozeer om weerbaarheid van vrouwen, maar vooral om gedrag van degenen die het geweld plegen. En ja, dat zijn in grote meerderheid nog altijd mannen. Maar het gaat ook over heersende stereotiepe normen over mannelijkheid, vrouwelijkheid en seksualiteit die leven bij zowel jonge mannen als jonge vrouwen. Bijvoorbeeld dat een vrouw die veel seks heeft een slet is, terwijl een man die hetzelfde doet daar niet op wordt aangekeken. Uit recent onderzoek blijkt dat een op de vijf jonge mannen en een op de tien jonge vrouwen vindt dat een vrouw die zich niet heeft verzet niet echt verkracht is. En 18% van de mannen en 8% van de vrouwen vindt dat je seks niet meer mag weigeren als je eenmaal toestemming hebt gegeven.
Generatie Ja …. En?
Het is van groot belang dat deze normen veranderen, want ze dragen bij aan grensoverschrijdend gedrag. Vanuit Act4Respect, een alliantie van Atria en Rutgers, is een campagne opgezet om jongeren tussen de 17-23 jaar bewust te maken van positieve denkbeelden over mannelijkheid, vrouwelijkheid en seksualiteit: Generatie Ja …En? Rondom dit thema is op vrijdag 29 november 2019 een congres georganiseerd in de OBA voor professionals en beleidsmakers. Hoe kunnen we jongeren verder helpen om zich die positieve denkbeelden meer eigen te maken?
Geen wijzend vingertje
Marije Cornelissen, directeur van UN Women Nederland, liet zien dat steeds meer Nederlandse gemeenten meedoen aan #OrangeTheWorld. Zo zetten zij de norm dat er voor gendergerelateerd geweld in deze gemeenten geen plek is. (Weetje: het oudste oranje verlichte bouwwerk ter wereld staat in Nederland: de hunebedden in Drenthe.) Steven de Grauw, interventiemedewerker bij Rutgers, vertelde hoe stereotiepe mannelijkheidsnormen kunnen bijdragen aan zulk geweld en wat professionals die met jongeren werken kunnen doen om jongens uit te dagen op zoek te gaan naar een positieve invulling van mannelijkheid die bij ze past. Zijn tips: zie jongens als deel van de oplossing, niet als probleem; van welke positieve invulling van mannelijkheid krijgen jongens zelf energie? En: niet elke jongen hoeft zich man/mannelijk te voelen. Jamila Mejdoubi, projectleider bij Atria, en Maartje Puts, campaigner bij Rutgers, demonstreerden vervolgens hoe deze aanpak werkt in een massa-mediale campagne. De campagne Generatie Ja… en? gaat heel bewust uit van een positieve insteek; er wordt niet met een vingertje gewezen naar wat de jongeren verkeerd doen, maar zet in op het versterken van positieve denkbeelden die de meeste jongeren wel degelijk hebben. Ze denken alleen vaak dat andere jongeren niet zo ruimdenkend zijn als zijzelf, en gaan daarom mee in genderstereotiep gedrag.
Positieve benadering
Angelo Bromet, talentontwikkelaar bij de Melkweg, deelde zijn ervaringen in het werken met jongeren. Hij vertelde dat jongeren veel minder snel in ongewenst gedrag vervallen als ze zichzelf en elkaar leren zien om wie ze als individu zijn en wat ze als individu kunnen. Angelo werd gevolgd door een jongerenpanel met Gianny Emmanuel, Ambrien Moeniralam, Lennart van Schravendijk en Izy Dekker. Deze jongeren vertelden waar zij denken dat stereotiepe denkbeelden en opvattingen bij hun generatiegenoten kunnen worden beïnvloed. Bijvoorbeeld op straat, zie de Cat calls of Amsterdam van Ambrien, op school of op feesten. ’Luister naar jongeren’, zeggen Ambrien en Izy, ’ga met ze in gesprek.’
In twee break-outsessies werd in kleinere groepen doorgepraat over Generatie Ja… En? en over cultuursensitief werken. ‘Muziekdocent van het Jaar’ Petra Smit en vier van haar leerlingen van de Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert (CSB) lieten tenslotte zien wat voor moois er kan ontstaan als jongeren worden uitgedaagd te delen waar ze goed in zijn. Onder groot applaus en met een toegift sloten ze dit congres met een muzikaal optreden af.
De vrolijke vibe op dit congres, de sprankelende inbreng van de jongeren, de insteek van hoe het beter kan maakt duidelijk dat een positieve benadering veelbelovend is.
