Blog 17. Barry de Bruin: Radicale empathie en de afwijkende andere
In deze tekst zal ik schrijven over wat ik heb geleerd over het ontmoeten van de afwijkende ander in gesprekken over discriminatie. Graag maak ik eerst twee van mijn eigen standpunten bekend. Discriminatie is geen debat, het is een feit. Discriminatie is ook geen eigendom van iemand. Dit maakt het verschil tussen ‘Dat is seksistisch van je’ en ‘Dat is seksisme’.
De reactie van een vrouw in het groepsgesprek na het zien van de voorstelling ‘Waarom mannen Slaan’, is dat vrouwen ook gemeen zijn, elkaar ook onder de duim houden, ook geweld plegen.
De reactie van een jongen in een gesprek tijdens een Imagine workshop, ditmaal met een groep uit een politieke jongeren partij, is dat het gevaarlijk is om de man neer te zetten als dader. Als wij ons specifiek richten op DE MAN als geweldpleger, zetten we mannen juist aan tot daderschap!
Deze mensen praten vanuit hun eigen ervaring. Ze durfden zich persoonlijk te verbinden aan het gesprek dat plaatsvond en spreken ter verdediging van wat hun lief is. Als ik bereid ben te luisteren naar wat ze zeggen, stil te staan bij hun standpunt en hun ervaring te erkennen… Dan pas heb ik deze mensen ontmoet. Ik heb namelijk mijn eigen overtuigingen, voortkomend uit mijn eigen ervaringen, die niet stroken met wat zij verdedigen. Een respectvolle ontmoeting heeft voor mij prioriteit over de wens de ander te veranderen bij het tegengaan van discriminatie.
De mens is een groepsdier. In ons karakter zit een grote dosis empathie. Het komt dan ook zelden voor dat een persoon, nadat ik hem, haar of hen gehoord heb, niet bereid is met dezelfde aandacht naar mij te luisteren. We zijn socialer dan blijkt uit ons handelen als groep. Deze kwaliteiten moeten vaker aangesproken worden zodat deze worden ontwikkeld.
In activisme heb je twee tijden nodig die elkaar tegen zullen spreken. Er is tijd nodig om informatie te ordenen en standpunten te vormen en er is tijd nodig om al je geschillen te laten luchten en elkaar te ontmoeten. Je doet dus eerst een stap vooruit met het opdoen van kennis, daarna doe je een stap terug om afwijkende anderen te kunnen ontmoeten.
Ook al moet je een stap terugzetten, laat je de informatie niet helemaal achter. Je zet een stap terug, maar staat niet meer hetzelfde als daarvoor. Ik stel me deze ontwikkeling voor als een spiralende beweging waarin de spiralen als lagen over elkaar komen te liggen. Ik zie veel rechtlijnig handelen in het activistische veld, er is immers geen tijd te verliezen en dus vaak ook geen tijd voor standpunten die afwijken van de juiste (de jouwe). Maar door deze rechtlijnigheid zijn we niet in staat de afwijkende ander echt te ontmoeten. Dit moet veranderen.
Het maakt niet uit wat je overtuiging is, ook al strijd je voor gelijkheid. Als je niet bereid bent de tijd te geven aan een andere overtuiging ben je de onderdrukker. De realiteit geeft niks om strijd, energie of mate van inspanning. Je hebt een juiste manier van omgang nodig en dat is radicale empathie.
